Anüs Kaşıntısı (Pruritus Ani) Nedir?
Anüs kaşıntısı, tıpta "pruritus ani" olarak adlandırılan, makat bölgesinde görülen rahatsız edici bir kaşıntı hissidir. Hem erkeklerde hem de kadınlarda her yaşta ortaya çıkabilir ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Hafif ve geçici olabileceği gibi, şiddetli ve kronik de olabilir. Temelinde genellikle ciddi olmayan nedenler yatar, ancak altta yatan sebebin doğru teşhis edilmesi önemlidir.
Anüs Kaşıntısının Yaygın Nedenleri
Kaşıntının birçok potansiyel nedeni vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: - Hijyen ile İlgili Faktörler: Yetersiz temizlik kadar aşırı ve tahriş edici temizlik de kaşıntıya yol açabilir. Sert tuvalet kağıtları, sabun, duş jeli veya ıslak mendillerdeki kimyasallar cildi tahriş edebilir.
- Nem: Terleme veya temizlik sonrası iyi kurulanmama, nemli bir ortam yaratarak mantar ve bakteri üremesini kolaylaştırır.
- Beslenme Alışkanlıkları: Baharatlı gıdalar, asitli içecekler (portakal suyu, domates suyu), kahve, çay, alkol, çikolata ve süt ürünleri bazı bireylerde kaşıntıyı tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir.
- Cilt Hastalıkları: Sedef hastalığı, egzama (kontakt dermatit), liken planus gibi durumlar anal bölgeyi etkileyebilir.
- Enfeksiyonlar: Mantar enfeksiyonları (özellikle Candida), bakteriyel enfeksiyonlar ve bağırsak parazitleri (kıl kurdu gibi) yaygın nedenlerdir.
- Hemoroid (Basur) ve Anal Çatlak: Bu bölgedeki diğer rahatsızlıklar kaşıntı ile birlikte görülebilir.
- Bağırsak Alışkanlıkları: İshal (diyare) veya kabızlık, bölgenin tahriş olmasına ve kaşınmasına neden olabilir.
- Stres: Psikolojik stres, ciltte çeşitli reaksiyonlara ve kaşıntıya yol açabilir.
- Kullanılan İlaçlar: Bazı antibiyotikler gibi ilaçlar yan etki olarak kaşıntı yapabilir.
Anüs Kaşıntısı Nasıl Geçer? Evde Uygulanabilecek Yöntemler ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Kaşıntıyı hafifletmek ve tekrarlamasını önlemek için aşağıdaki yöntemler etkili olabilir: - Doğru ve Nazik Temizlik: Tuvalet sonrası temizlik yumuşak, beyaz, kokusuz tuvalet kağıdı ile yapılmalıdır. Mümkünse taharet musluğu veya bidet kullanılarak ılık su ile yıkamak ve sonrasında cildi yumuşak bir havluyla tampon yaparak (ovuşturmadan) kurulamak en iyisidir. Sabun ve deodorantlı ürünlerden kaçının.
- Nem Kontrolü: Bölgeyi kuru tutmak çok önemlidir. Gerektiğinde bebek pudrası veya mısır nişastası gibi tahriş etmeyen ürünlerle nemi emdirebilirsiniz. Pamuklu, nefes alan iç çamaşırları giyin ve sıkı kıyafetlerden kaçının.
- Beslenme Düzenlemesi: Kaşıntıyı tetiklediğini düşündüğünüz yiyecek ve içecekleri (baharatlar, kahve, çikolata vb.) bir süre beslenmenizden çıkararak sonucu gözlemleyin.
- Kaşımaktan Kaçının: Kaşımak cilde daha fazla hasar verir, tahrişi artırır ve bir "kaşıma-kaşıntı" döngüsüne yol açar. Tırnaklarınızı kısa kesin. Geceleri kaşıma ihtimaline karşı pamuklu eldiven giyebilirsiniz.
- Rahatlatıcı Uygulamalar: Ilık su ile oturma banyosu (sitz bath) günde birkaç kez 10-15 dakika yapılarak bölge rahatlatılabilir. Eczanelerden alabileceğiniz, kortizon veya anestezik madde içermeyen, kaşıntıyı giderici kremler (çinko oksit içerenler gibi) kısa süreliğine kullanılabilir.
Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?
Aşağıdaki durumlarda mutlaka bir doktora (dahiliye, dermatoloji veya genel cerrahi) başvurmanız gerekir: - Evde uyguladığınız yöntemlere rağmen kaşıntı birkaç gün içinde geçmiyorsa,
- Kaşıntı çok şiddetliyse ve uyku düzeninizi bozuyorsa,
- Kaşıntı ile birlikte ağrı, kanama, akıntı veya dışkılama alışkanlıklarında değişiklik varsa,
- Bölgede kızarıklık, şişlik veya yara oluşmuşsa,
- Bağırsak paraziti şüphesi varsa (özellikle geceleri artan kaşıntı).
Doktorunuz altta yatan nedeni (mantar, parazit, hemoroid, alerji vb.) teşhis ederek buna yönelik ilaçlar (antifungal kremler, kortizonlu merhemler, parazit ilaçları) veya tedaviler önerecektir. Kendi kendinize kortizonlu kremleri uzun süre kullanmaktan kaçının, bu cildi inceltebilir ve sorunu kötüleştirebilir. |
